شناخت ۱۰ اشتباه رایج در شستن فرش که عمر آن را کوتاه می‌کند، نخستین گام در نگهداری از فرش است. با رعایت اصول ساده، مثل آبکشی کامل و خشک‌کردن در سایه، از پوسیدگی جلوگیری می‌شود. این مقاله اشتباهات رایج در شستن فرش را با جزئیات توضیح می‌دهد و برای هر مورد راه‌حل عملی دارد.
همچنین مسیر درست شستشوی خانگی و مراقبت بعد از آن را نیز یاد می‌گیرید. برای دیدن روش‌های درست ادامه مطلب را در وب‌سایت عابدینی دنبال کنید.
چرا رعایت اصول شستشوی فرش، کلید افزایش طول عمر آن است
شستشوی فرش فرایندی حساس است که کوچک‌ترین خطا در انتخاب شوینده، دما یا روش خشک‌کردن می‌تواند به بافت و رنگ آن آسیب بزند. هر بافتی، چه دستباف چه ماشینی، نیاز به مراقبت ویژه دارد تا تار و پود آن حفظ شود. در واقع رعایت جزئیاتی مانند نوع آب، میزان شوینده و حتی زاویه آبکشی ارتباط مستقیم با سلامت الیاف دارد.
باتوجه به اینکه فرش در محیط‌های پررفت‌وآمد قرار دارد، شستشوی اصولی نقش اصلی در پایداری طرح و رنگ آن ایفا می‌کند. بهترین قالیشویی کرج از دستگاه‌های خشک‌کن حرفه‌ای استفاده می‌کند تا فرش‌ها بدون تغییر در فرم خود، خشک شوند.
۱۰ اشتباه رایج در شستن فرش که عمر آن را کوتاه می‌کند
خیلی از افراد موقع تمیز کردن فرش، اشتباهاتی انجام می‌دهند که باعث می‌شود بافت آن خراب شود و رنگ‌هایش کدر شود. در قالیشویی‌های حرفه‌ای مانند قالیشویی آنلاین تهران هر مرحله از شستشو با دقت انجام می‌شود تا فرش آسیب نبیند. در ادامه، به ۱۰ اشتباه رایج در شستن فرش که عمر آن را کوتاه می‌کند اشاره می‌شود.
۱. خطاهای رایج در استفاده از شوینده‌های قوی و شیمیایی
بعضی افراد تصور می‌کنند هرچه مواد شوینده قوی‌تر باشد، فرش تمیزتر می‌شود. مواد شیمیایی قوی، الیاف طبیعی را ضعیف کرده و باعث پوسته شدن رنگ‌ها می‌گردند. در فرش‌های دستباف، این نوع شوینده‌ها حتی می‌توانند باعث ترکیب رنگ‌ها و از بین رفتن نقشه فرش شوند.
برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است از شوینده‌های خنثی استفاده شود که PH متعادل دارند. راه حل مناسب آن، استفاده از محلول‌های ملایم خانگی است. این ترکیب نه‌تنها لکه‌ها را به‌خوبی پاک می‌کند، بلکه از کیفیت رنگ فرش هم محافظت می‌کند.
۲. شستن فرش با آب داغ؛ آسیبی پنهان به بافت فرش
یکی از ۱۰ اشتباه رایج در شستن فرش که عمر آن را کوتاه می‌کند آب خیلی داغ است. وقتی دما بالاتر از ۶۰ درجه سانتی‌گراد می‌رود، رشته‌های پشمی خاصیت کشسانی خود را از دست می‌دهند. دلیل اشتباه بودن این کار، تغییر ساختار مولکولی الیاف زیر تاثیر دماست.
راه حل جایگزین آن استفاده از آب با دمای بین ۳۰ تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد است و باعث تمیزی مناسب بدون آسیب به ساختار فرش می‌شود.
۳. غفلت از آبکشی کامل؛ عامل اصلی باقی ماندن مواد شوینده
یکی از ۱۰ اشتباه رایج در شستن فرش که عمر آن را کوتاه می‌کند، شستن ناقص آن و باقی‌ماندن کف مواد شوینده در الیاف است. این خطا باعث کدر شدن رنگ، جذب سریع گردوغبار و تغییر بوی فرش می‌شود. دلیل ایجاد این آسیب، وجود ترکیبات شیمیایی باقی‌مانده در فرش است که به مرور کیفیت رنگ و بافت را کاهش می‌دهد.
راه حل ساده این است که چند مرحله آبکشی با آب تمیز انجام شود تا هیچ کف و اثری از مواد شوینده باقی نماند.
۴. آفتاب‌کردن طولانی فرش بعد از شستشو
خیلی از افراد بعد از شستشو، فرش را زیر آفتاب مستقیم پهن می‌کنند تا سریع‌تر خشک شود. اما نور خورشید باعث تجزیه رنگ‌های طبیعی و تضعیف تارهای پنبه‌ای می‌شود.
اشتباه بودن این رفتار به‌خاطر تابش مستقیم اشعه UV (اشعه فرابنفش) است که رنگدانه‌ها را می‌شکند و باعث کم‌رنگ شدن طرح فرش می‌شود. راه حل مناسب خشک کردن در سایه با جریان هوای طبیعی است. در مراکز قالیشویی معتبر، از تونل‌های خشک‌کن با نور کنترل‌شده استفاده می‌شود.
۵. استفاده از برس و فرچه سفت برای تمیز کردن لکه‌ها
برخی تصور می‌کنند با استفاده از برس سفت و فشار زیاد می‌توانند لکه‌ها را از بین ببرند. دلیل اشتباه بودن این روش این است که فشار زیاد باعث جدا شدن الیاف ریز و تضعیف تراکم بافت می‌شود. به‌ویژه در فرش‌های دستباف که نخ‌ها به‌صورت طبیعی تابیده شده‌اند، این رفتار می‌تواند باعث از بین رفتن طرح شود.
راه حل جایگزین استفاده از اسفنج نرم یا برس مخصوص فرش است که فقط آلودگی سطحی را تمیز می‌کند. با این روش، نه‌تنها لکه‌ها از بین می‌روند، بلکه کیفیت بافت فرش نیز حفظ می‌شود.
۶. عدم توجه به خشک کردن اصولی در سایه و جریان هوا
اگر فرش در محیطی بدون تهویه خشک شود، احتمال رشد کپک و قارچ بسیار زیاد است. دلیل اشتباه بودن این کار نبود گردش هوای کافی است. بدون جریان هوا، رطوبت در بافت داخلی گیر می‌کند و پوسیدگی به مرور آغاز می‌شود.
روش درست برای خشک کردن فرش استفاده از محیط سایه‌دار با جریان هوای طبیعی یا فن تهویه است. در قالیشویی های صنعتی با دستگاه خشک‌کن سانتریفیوژ رطوبت فرش کاهش می‌یابد و سپس زیر جریان هوای معتدل خشک می‌شود.
۷. نادیده گرفتن جنس تخصصی فرش‌های دستباف و ماشینی
فرش‌های دستباف و ماشینی ساختار متفاوتی دارند و نباید با یک روش شسته شوند. در فرش دستباف، رنگ‌ها با رنگ طبیعی گیاهی ساخته شده‌اند و نسبت به مواد شیمیایی حساس‌تر هستند. در مقابل، فرش ماشینی از رنگ مصنوعی و الیاف مصنوعی ساخته شده است که مقاومت بیشتری در برابر شوینده دارند. دلیل اشتباه بودن استفاده از روش یکسان برای هر دو، تفاوت ترکیب الیاف و رنگدانه‌هاست. راه حل آن شناخت دقیق نوع فرش است.
۸. غلط ترین زمان شستشوی فرش در فصول مرطوب
یکی از ۱۰ اشتباه رایج در شستن فرش که عمر آن را کوتاه می‌کند، شستشوی فرش در فصول مرطوب است. دلیل اشتباه بودن شستشوی فرش در این زمان، افزایش سطح رطوبت نسبی است که باعث باقی‌ماندن رطوبت در تار و پود می‌شود. برای جلوگیری از این اتفاق، شستشو بهتر است در فصول گرم و خشک انجام شود تا هوای محیط امکان خشک شدن کامل را فراهم کند. در قالیشویی‌هایی که از خشک‌کن با کنترل دما استفاده می‌کنند، فرش در هر فصلی قابل شستن است.
۹. استفاده از بخارشوی خانگی بدون کنترل دما
بخارشوی‌های خانگی اگر به درستی تنظیم نشوند، می‌توانند حرارت زیادی روی سطح فرش ایجاد کنند و رنگ آن را تغییر دهند. این دستگاه‌ها دمای بخار را تا حدود ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد بالا می‌برند که برای بیشتر الیاف طبیعی خطرناک است. دلیل اشتباه بودن این کار تماس مستقیم بخار داغ با تارهای حساس است. حرارت زیاد باعث جمع شدن یا موج‌دار شدن سطح فرش می‌شود.
روش جایگزین به‌کارگیری بخارشوی با تنظیم دمای بخار کمتر از ۶۰ درجه و فاصله مناسب ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر از سطح فرش است.
۱۰. نداشتن دانش فنی در پاک کردن لکه‌های موضعی
یکی دیگر از ۱۰ اشتباه رایج در شستن فرش که عمر آن را کوتاه می‌کند، استفاده از روش‌های غیرعلمی برای پاک کردن این لکه‌هاست. خیلی‌ها از ترکیب مواد خانگی ناهم‌خوان مثل جوش‌شیرین و کلر استفاده می‌کنند که رنگ فرش را از بین می‌برد. دلیل اشتباه بودن این روش واکنش شیمیایی نامناسب بین مواد است که رنگدانه‌ها را حل می‌کند و باعث سفیدشدن سطح فرش می‌شود.
راه حل بهتر استفاده از مواد لکه‌بر مخصوص هر نوع لکه است. برای نگهداری بهتر فرش و افزایش عمر آن، از خدمات تخصصی قالیشویی استفاده کنید تا کارشناسان با دستگاه‌های حرفه‌ای و مواد استاندارد مراقبت از فرش شما را انجام دهند.
جمع بندی
در بررسی ۱۰ اشتباه رایج در شستن فرش که عمر آن را کوتاه می‌کند، به این نتیجه رسیدیم که بی‌توجهی به جزئیات ساده، مهم‌ترین عامل آسیب است. فرش‌ها بر اثر رطوبت زیاد، نور مستقیم و مواد شیمیایی قوی، به‌تدریج درخشندگی خود را از دست می‌دهند.
رعایت چند اصل ساده مانند کنترل دما، استفاده از شوینده خنثی و خشک‌کردن در محیط دارای تهویه طبیعی، باعث حفظ بافت طبیعی و بوی مطبوع فرش می‌شود. برای دریافت نکات تکمیلی درباره مراقبت و نگهداری از فرش، سایر مطالب آموزشی را در وب‌سایت عابدینی مطالعه کنید.
سوالات متداول
- آیا شستن فرش با آب داغ باعث آسیب به بافت می‌شود؟
بله؛ آب داغ ساختار تار و پود را شل می‌کند و رنگ فرش را تغییر می‌دهد. دمای مناسب بین ۳۰ تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد است.
- چرا نباید فرش را زیر نور خورشید خشک کردو یکی از اشتباهات در شستشوی فرش میباشد؟
نور خورشید حاوی UV (اشعه فرابنفش) است که رنگ را تجزیه می‌کند. بهتر است فرش را در سایه با جریان هوای طبیعی خشک کنید.
- آیا استفاده از بخارشوی برای فرش دستباف مجاز است؟
خیر؛ فرش‌های دستباف حساس هستند و بخار با دمای بالا رنگ را پخش می‌کند و جزو اشتباهات در شستشوی فرش میباشد. شستشو با دست و حوله نم‌دار توصیه می‌شود.
- آیا فرش باید پیش از شستشو جارو شود؟
بله؛ جارو کردن پیش از خیس شدن باعث حذف گرد و غبار سطحی و کاهش لکه‌های گل می‌شود. این کار از نفوذ آلودگی جلوگیری می‌کند.
