اگر بخش‌هایی از فرش تغییر رنگ داده یا بوی ناخوشایند حس می‌شود، احتمال وجود قارچ پنهان در زیر تار و پود فرش زیاد است. قارچ در محیط‌های مرطوب ریشه می‌گیرد و تار و پود را ضعیف می‌کند. در این صفحه یاد می‌گیرید چطور وجود قارچ در بافت فرش را تشخیص دهید و فرش را نجات دهید. راهنمای گام‌به‌گام را در سایت عابدینی مطالعه کنید.
شناخت عمیق و علمی از وجود قارچ پنهان در زیر تار و پود فرش
وجود قارچ پنهان فرش یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که می‌تواند ظاهر فرش و سلامت افراد را تحت تاثیر قرار دهد. این قارچ‌ها معمولا درون الیاف فرش رشد می‌کنند و با چشم دیده نمی‌شوند. اگر فرش در معرض رطوبت، گرما و تاریکی قرار گیرد، هاگ‌ها وارد بافت الیاف می‌شوند و درون تار و پود فرش تکثیر پیدا می‌کنند.
به همین دلیل فرش‌هایی که در مکان‌های مرطوب یا بدون تهویه قرار دارند، بیشتر در معرض آلودگی قارچی هستند. بعضی از مراکز مانند ارزان ترین قالیشویی کرج با دستگاه‌های صنعتی و بخار قوی می‌توانند الودگی‌های عمقی را از بین ببرند.
ساختار الیاف فرش و نقش آن در پدید آمدن قارچ‌های زیرسطحی
الیاف فرش ماده‌ای است که قارچ‌ها برای رشد در آن محیط خوبی پیدا می‌کنند. فرش‌هایی که از پشم و پنبه ساخته‌شده‌اند، رطوبت زیادی جذب می‌کنند و همین باعث رشد قارچ‌های زیرسطحی می‌شود. در ساختار فرش، تار و پود در هم تنیده‌اند و اگر آب یا رطوبت وارد شود، مسیر رشد هاگ‌ها باز می‌شود. عوامل رشد قارچ زیر الیاف فرش شامل نبود تهویه، گرمای زیاد و گردوخاک جمع شده است.
هرچه تراکم بافت بیشتر باشد، رطوبت دیرتر خشک می‌شود و قارچ سریع‌تر گسترش پیدا می‌کند.در بعضی مراکز قیمت قالیشویی از دستگاه‌های مخصوص نور فرابنفش برای از بین بردن ریشه‌های قارچ استفاده می‌شود. این فناوری کمک می‌کند وجود قارچ پنهان در زیر تار و پود فرش بدون آسیب‌زدن به رنگ و الیاف از بین برود.
تحلیل فرایند نفوذ هاگ قارچ و شکل‌گیری آلودگی در عمق تار و پود
وقتی هاگ‌های قارچ روی سطح فرش می‌نشینند، اگر رطوبت زیاد باشد، شروع به جوانه زدن می‌کنند. این هاگ‌ها وارد تار و پود می‌شوند و با کمک رطوبت و گرما رشد می‌کنند. پس از حدود یک روز، شبکه‌ای از رشته‌های نازک به نام هیف در عمق فرش شکل می‌گیرد که باعث پوسیدگی و ضعف الیاف می‌شود.
آلودگی قارچی معمولا از زیر شروع می‌شود و در ابتدا با تغییر رنگ یا بوی کپک همراه است. باگذشت زمان، بافت فرش نرم می‌شود و بعضی نقاط آن چسبنده به نظر می‌رسند. برای جلوگیری از این حالت باید رطوبت را کنترل کرد. بیش از ۹۰% هاگ‌ها در گرمای بالا از بین می‌روند و نفوذشان به الیاف متوقف می‌شود.
عوامل اصلی پیدایش وجود قارچ پنهان در زیر تار و پود و پیامدهای آن بر فرش
قارچ‌ها برای رشد و فعالیت نیاز به محیطی گرم، مرطوب و تاریک دارند. در خانه‌هایی که تهویه ضعیف است یا فرش نزدیک منبع آب قرار دارد، احتمال پیدایش قارچ زیاد می‌شود. وجود قارچ پنهان فقط به ظاهر فرش آسیب نمی‌زند، بلکه باعث بوی بد و آلرژی نیز می‌شود.
در خانه‌هایی که دمای محیط حدود °۲۵ تا °۳۰ و رطوبت بالا دارد، هاگ‌ها در کمتر از سه روز فعال می‌شوند. گاهی پوسیدگی و تغییر رنگ در بخش‌هایی از فرش دیده می‌شود که زیر مبلمان یا در سایه قرار دارند. مراکزی مانند قالیشویی تهران با دستگاه‌های بخار صنعتی، پوسیدگی‌های اولیه را برطرف کرده و عمر فرش را افزایش می‌دهند. در ادامه چند علت و پیامد اصلی را مرور می‌کنیم:
- ضعیف شدن الیاف و کم شدن دوام تار و پود که باعث پاره شدن بخش‌های فرش می‌شود.
- تغییر رنگ و پدید آمدن لکه‌های سفید یا سبز در سطح فرش به وجود می‌آید.
- پخش بوی کپک که حتی با تهویه معمولی از بین نمی‌رود.
- افزایش علائم قارچ در بافت فرش که باعث آلرژی و عطسه می‌شود.
نقش گرما، رطوبت و تاریکی در فعالیت قارچ‌های پنهان
قارچ‌ها در دمای حدود °۲۸ و محیط‌های مرطوب بهتر رشد می‌کنند. تاریکی نیز باعث تقویت فرایند رشد می‌شود، چون نور خورشید حاوی اشعه فرابنفش است که رشد هاگ‌ها را کند می‌کند. وجود قارچ پنهان در زیر تار و پود معمولا در خانه‌هایی دیده می‌شود که تهویه ضعیف دارند و نور مستقیم خورشید به فرش نمی‌رسد. اگر رطوبت هوای اتاق بالای ۶۰% باشد، شرایط برای رشد قارچ آماده است.
هاگ‌ها در این حالت سلول‌های جدید می‌سازند و می‌توانند ظرف سه روز سطح بزرگی از فرش را آلوده کنند. برای جلوگیری از این مشکل، استفاده از دستگاه‌های رطوبت‌گیر خانگی توصیه می‌شود تا مقدار رطوبت بین ۴۰% تا ۵۰% باقی بماند. خشک‌کردن سریع فرش بعد از تماس با آب، روش ساده‌ای برای جلوگیری از رشد هاگ‌ها است.
بررسی منابع تغذیه میکروسکوپی قارچ‌ها در ساختار فرش
مواد ریزی که درون فرش جمع می‌شوند، منبع تغذیه قارچ‌ها هستند. گردوخاک، چربی و سلول‌های پوست انسان به مرور در بافت فرش باقی می‌مانند و باعث رشد قارچ می‌شوند.
در ادامه این منابع تغذیه‌ای که باعث رشد سریع قارچ زیر الیاف فرش می‌شوند را می‌بینید:
- ذرات گردوخاک در گوشه‌ها و زیر مبلمان که دور از دید باقی می‌مانند.
- چربی‌های ناشی از تماس پا با سطح فرش که به تار و پود نفوذ می‌کنند.
- ذرات پوست خشک و موهای انسان که غذای اصلی هاگ‌های قارچ هستند.
- خرده‌های مواد غذایی و نوشیدنی که رطوبت را نگه می‌دارند.
جمع بندی
وجود قارچ پنهان در زیر تار و پود فرش، نشانه‌ای از رطوبت ماندگار و بی‌توجهی در مراقبت روزانه فرش است. لکه‌های سبز یا خاکستری، بوی کپک و چسبندگی سطح فرش از نشانه‌های واضح این مشکل هستند. بررسی منظم فرش، تهویه درست اتاق و استفاده از روش ضد قارچ برای عمق فرش از راه‌حل‌های اصلی پیشگیری معرفی شدند.
به‌کارگیری دستگاه رطوبت‌گیر، نور خورشید و شست‌وشوی دوره‌ای با سرویس‌های معتبر مثل قالیشویی تهران یا کرج، می‌تواند جلوی رشد هاگ‌ها را بگیرد. برای دیدن آموزش گام‌به‌گام حذف آلودگی از بافت فرش و نکات کاربردی بیشتر، ادامه وبلاگ را در سایت عابدینی مطالعه کنید.
سوالات متداول
چرا قارچ پنهان زیر تار و پود فرش ایجاد می‌شود؟
رطوبت زیاد، تهویه ضعیف و باقی ماندن مایعات روی فرش باعث افزایش رشد قارچ می‌شود. الیاف طبیعی مثل پشم سریع‌تر آن را جذب می‌کنند و شرایط رشد فراهم می‌شود.
آیا بوی کپک همیشه علامت وجود قارچ در فرش است؟
بله، بوی خاک نم‌دار یا جوراب خیس معمولا نشانه فعالیت قارچ است. اگر بو با تهویه از بین نرود، باید فرش بررسی و ضد قارچ شسته شود.
چطور می‌توان علائم قارچ در بافت فرش را زود تشخیص داد؟
لکه‌های سبز، سیاه یا خاکستری، چسبندگی سطح و بوی ماندگار از نشانه‌های اولیه هستند. بررسی پشت فرش با چراغ‌قوه کمک زیادی به تشخیص سریع می‌کند.
