از آنجایی که فرش‌ها همواره تحت ترافیک رفت‌وآمد و نشست و برخاست هستند، پتانسیل بالایی برای جذب انواع لکه‌ها و آلودگی‌ها دارند. یکی از مهم‌ترین قسمت‌های فرش که به راحتی دچار آلودگی و لکه می‌شود ریشه‌های آن است. در حقیقت مراقبت از ریشه فرش می‌تواند نقش پررنگی در سلامت کلی فرش داشته باشد و درصورتی‌که ریشه‌ها دچار آسیب شوند ممکن است این آسیب‌دیدگی ادامه پیدا کرده و ساختار اصلی فرش را دچار پوسیدگی، خوردگی، پارگی و … کند.
درصورتی‌که کثیفی و آلودگی ریشه‌های فرش سریعاً برطرف نشوند، علاوه بر ظاهر ناپسند منجر به آسیب‌دیدگی فرش می‌شود. در ادامه مطلب به بررسی شیوه و نحوه شستن ریشه فرش دستباف و ماشینی در خانه پرداخته خواهد شد.
اهمیت ریشه فرش و دلایل کثیف شدن آن
ریشه فرش در حقیقت نخ‌های تار فرش هستند که نخ‌های پود و خاب بر روی آن‌ها گره زده می‌شوند و می‌توانند ساختار، بافت و الیاف فرش را محکم و منسجم در کنار یکدیگر نگه دارند. ریشه فرش‌های دستباف به صورت مستقیم به الیاف فرش متصل بوده و فرش‌های ماشینی نیز دارای ریشه‌های متصل هستند به همین دلیل هرگونه آسیب و آلودگی ریشه فرش می‌تواند باعث آسیب‌های بیشتر فرش شود.
از مهم‌ترین دلایل کثیف و آلوده شدن ریشه فرش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- نفوذ گردوخاک به ریشه فرش که می‌تواند از طریق هوای محیط، پا خوردن عمق ریشه‌های فرش و … باشد.
- شستشوی فرش به شکل غیر استاندارد و نامناسب و زرد شدن ریشه‌ها به دلیل آبکشی نامناسب
- ریخته شدن چربی‌ها، نوشیدنی‌ها، مایعات، غذاها و … بر روی ریشه‌های فرش
- استفاده از مواد شوینده نامناسب در زمان شستشو
- قرار گرفتن در زیر نور شدید آفتاب و تغییر رنگ ریشه فرش و …
رایج‌ترین روش‌های شستن ریشه فرش دستباف و ماشینی در خانه
همان‌طور که گفته شد ریشه فرش‌ها می‌توانند در اثر عوامل مختلفی دچار آلودگی و لکه شده و دچار تغییر رنگ و آسیب‌های مختلف شوند. در اصل آلودگی و کثیف شدن ریشه فرش‌ها غیر قابل اجتناب بوده و بعد از مدتی حتماً نیاز به شستشو پیدا می‌کنند.
روش‌های مختلفی برای شستن ریشه فرش دستباف و ماشینی در خانه وجود دارند که رایج‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
استفاده از سرکه
سرکه یکی از کاربردی‌ترین مواد خانگی است که می‌تواند کاربردهای متعددی در نظافت و بهداشت داشته باشد. برای رفع زردی ریشه فرش و شستن آن با استفاده از سرکه ابتدا باید ۵ تا ۶ قاشق غذاخوری سرکه را با یک لیوان آب ولرم ترکیب کرده و سپس محلول یکدست به دست آمده را در یک بطری اسپری ریخت.
در مرحله بعدی ابتدا باید ریشه فرش را با استفاده از یک جاروبرقی با قدرت مناسب گردگیری کرد و سپس محلول ساخته شده را بر روی آن اسپری کرد. بعد از چند دقیقه که محلول روی ریشه‌ها باقی ماند می‌توان از آب ولرم استفاده کرده و آن‌ها را آبکشی کرد. در نهایت باید نم و رطوبت ریشه فرش را با تی مسطح، پارو یا حوله تمیز کرده و آن را در معرض هوای آزاد قرار داد تا کاملاً خشک شود.
درصورتی‌که آلودگی‌های ریشه فرش همچنان باقی‌مانده بود می‌توان مراحل گفته شده را مجدداً تکرار کرد تا آلودگی‌ها کاملاً از بین بروند.
- همچنین برای آنکه محلول گفته شده عملکرد مناسب‌تری داشته باشد می‌توان مقداری نمک به آن اضافه کرد و سپس از آن استفاده کرد.
استفاده از جوش‌شیرین
یکی دیگری از کاربردی‌ترین روش‌های خانگی برای تمیز کردن آلودگی‌ها و لکه‌های ریشه انواع فرش‌های ماشینی و دستباف استفاده از جوش‌شیرین است. در این روش ابتدا باید چند قاشق جوش‌شیرین را با مقداری آب ولرم ترکیب کرده و بعد از مخلوط کردن کامل، آن را در داخل یک بطری اسپری ریخت.
همانند روش قبل بعد از گردگیری ریشه‌ها باید محلول را بر روی آن‌ها اسپری کرد. بعد از نیم ساعت باید ریشه‌ها را به صورت کامل آبکشی کرد و سپس نم و رطوبت آن را خشک کرد.
- همچنین می‌توان جوش‌شیرین و سرکه را با هم دیگر ترکیب کرده و یک محلول با قدرت تمیز کنندگی بیشتر ساخت تا لکه‌های کهنه و سخت‌تر را نیز به سادگی تمیز کند.
استفاده از پودر ماشین لباسشویی
در یکی دیگر از روش‌های دیگر برای شستن ریشه فرش و رفع زردی آن می‌توان از تاید و پودر ماشین لباسشویی استفاده کرد. در این روش می‌توان مقداری تاید یا پودر ماشین لباسشویی را در مقداری آب ریخته و به خوبی مخلوط کرد تا کف لازم را تولید کند. سپس باید یک اسفنج یا فرچه تمیز را به کف آغشته کرده و روی ریشه فرش‌ها کشید.
بعد از آنکه به خوبی ریشه‌ها کف مالی و تمیز شدند می‌توان با آب ولرم آن‌ها را آبکشی کرد تا زمانی که آب شفاف از آن خارج شود. بعد از آبکشی ریشه‌ها می‌توان با استفاده از یک حوله خشک و تمیز آن را خشک کرد و در معرض هوای آزاد قرار داد تا رطوبت آن کامل از بین برود.
استفاده از شامپو یا شامپوفرش‌ها
شامپوهای مو و بدن و همچنین شامپوهای فرش نیز از جمله موادی هستند که می‌توانند در تمیز کردن و شستن ریشه انواع فرش‌های ماشینی و دستباف عملکرد مناسبی داشته باشند. در این روش نیز ابتدا باید مقداری شامپو را با کمی آب رقیق کرده و سپس با استفاده از یک فرچه یا اسفنج تمیز اقدام به تمیز کردن ریشه‌ها نمود.
بعد از تمیز شدن کامل ریشه می‌توان آن را آبکشی کرد و در نهایت با حوله خشک کرده و در معرض هوای آزاد قرار داد تا کاملاً خشک شود.
- علاوه بر روش‌های گفته شده می‌توان از روش‌های دیگری همچون استفاده از پودر صابون، استفاده از وایتکس، استفاده از هیدروژن پراکسید، استفاده از آمونیاک اسید، استفاده از خمیر دندان و … برای شستن ریشه فرش استفاده کرد.
- درصورتی‌که آلودگی‌ها و لکه‌های ریشه به گونه‌ای بودند که هیچ‌کدام از روش‌های گفته شده قادر به تمیز کردن آن‌ها نبودند می‌توان از خدمات شرکت‌های قالی شویی استفاده کرد. این شرکت‌ها با برخورداری از تجهیزات مدرن، نیروهای متخصص و مواد شوینده مخصوص به بهترین شکل ممکن فرش‌ها را تمیز کرده و از آسیب دیدن آن‌ها جلوگیری می‌کنند.
مهم‌ترین ترفندهای جلوگیری از کثیف شدن ریشه فرش
هر چند که روش‌های مختلفی برای شستن ریشه فرش دستباف و ماشینی در منزل وجود دارد اما بهتر است که از کثیف شدن آن‌ها جلوگیری شود تا نیازی به استفاده این روش‌ها نشود. از مهم‌ترین ترفندهای جلوگیری از کثیف شدن ریشه فرش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- حتی‌الامکان ریشه فرش‌ها باید لفاف دوزی شده یا کاور داشته باشند.
- به صورت مرتب باید با جاروبرقی ریشه فرش را گردگیری کرد.
- در زمان شستن فرش تا زمان خروج آب شفاف از فرش باید آبکشی فرش ادامه داشته باشد.
- حتماً باید رطوبت و نم ریشه فرش خشک شود و سپس پهن شده و استفاده شود.
- از آب داغ و مواد شوینده غیر استاندارد که باعث تغییر رنگ و رنگ دهی فرش می‌شود در زمان شستشو استفاده نشود.
- لکه‌ها باید بلافاصله و قبل از کهنه و سخت شدن تمیز شوند.
جمع‌بندی نهایی
ریشه فرش‌ها می‌تواند در اثر عوامل همچون گرد و غبار، ریخته شدن مواد مختلف، نور خورشید، شستشوی نامناسب و … دچار زردی و آلودگی شود.
برای شستن ریشه فرش دستباف و ماشینی در خانه می‌توان از مواد مختلفی همچون شامپوفرش‌ها، صابون، سرکه، جوش‌شیرین، پودر ماشین لباسشویی و … استفاده کرد و برای تمیز کردن لکه‌های سخت و کهنه بهتر است که از خدمات شرکت‌های قالیشویی خصوصاً برای فرش‌های دستباف استفاده کرد.
