دارکشی فرش یکی از تخصصی‌ترین خدمات قالیشویی عابدینی است که به منظور رفع کجی‌های جزئی و سایر خرابی‌های مربوط به فرش از جمله فرورفتگی و برآمدگی یا سرک در کناره‌های فرش و گلیم انجام می‌شود. عملیات دارکشی کمک می‌کند تا کجی‌های فرش از بین برود. این نکته را فراموش نکنید که فقط کجی‌های جزئی به کمک این روش رفع می‌شوند. اگر فرش نقص کلی داشته باشد و میزان کجی آن زیاد باشد؛ عملیات دارکشی فقط چند سال می‌تواند ظاهر فرش را بهبود دهد. متاسفانه در مورد این فرش‌ها، کجی به کمک دارکشی قابل رفع نیست و تاثیر این عملیات روی این مدل از فرش‌های ناقص، موقتی است.
شاید بارها کلمه دار کشی فرش به گوش‌تان خورده باشد؛ اما اطلاعات تکمیلی در مورد این روش ترمیمی نداشته باشید. ما در این مطلب به شما کمک خواهیم کرد به پاسخ سوالاتی نظیر اینکه دارکشی فرش چیست؟ چه کاربردی دارد؟ برای چه فرش‌هایی مناسب است؟ انواع دارکشی کدامند؟ و چه افرادی و مراکزی می‌توانند در این زمینه به شما کمک کنند؟ دست پیدا کنید.
دارکشی فرش چیست؟
موضوع را با توضیح عملیات دارکشی آغاز می‌کنیم. همانطور که گفتیم؛ دارکشی اقدامی است که به اصلاح برخی از مشکلات فرش از جمله کجی آن کمک می‌کند. بعضی از فرش‌های دستباف، به دلیل بی‌توجهی در زمان بافت و استفاده غلط، دچار کجی می‌شوند. منظور از کجی حالتی است که در آن وقتی فرش را روی زمین پهن می‌کنید؛ ضلع‌های طولی آن حالت عمود ندارد و بدنه اصلی و طرح آن به سمت راست یا چپ تمایل دارد. یکی از بهترین راه‌هایی که می‌تواند این کجی را مرتفع کند و باعث عمود شدن ضلع‌های طولی و عرضی فرش به هم شود؛ عملیات دارکشی است.
عملیات دارکشی بیشتر مخصوص رفع نقایص فرش‌های دستبافت است. چرا که فرش‌های ماشینی با تجهیزات و دستگاه‌های دقیق و مهندسی شده‌ای بافته می‌شوند که امکان ایجاد کجی را در فرش به حداقل می‌رسانند. این در حالی است که فرش دستباف، زاییده گره‌هایی است که با دست زده شده‌اند. بنابراین کوچک‌ترین خطای انسانی در زمان بافت آن می‌تواند منجر به ناقص شدن فرش شود. دارکشی با هدف شکیل‌تر شدن و رفع نواقص ظاهری بدنه فرش مانند کجی‌ها و کاستی‌های جزئی انجام می‌شود.
بنابراین اگر نقص ظاهری زیادی در ساختار فرش وجود داشته باشد؛ باید برای ترمیم آن به روش‌های دیگری متوسل شد. کجی‌های جزئی کناره‌های فرش، فرورفتگی و یا برآمدگی از جمله عیوبی هستند که می‌توان آنها را با استفاده از تکنیک دارکشی رفع کرد. لازم است یادآور شویم که دارکشی با رفوگری تفاوت دارد. نقص‌های بزرگ مانند سوختگی جزء نواقصی هستند که برای ترمیم آنها به رفوگری فرش نیاز است. اما دارکشی فقط برای رفع نواقص جزئی در ظاهر فرش مانند فرورفتگی‌های سطحی کاربرد دارد.
کجی فرش به چه معنایی است و چه عواملی موجب ایجاد آن می‌شود؟
سره داشتن یا کجی به بی‌نظم شدن حاشیه یا لبه‌های فرش گفته می‌شود. همانطور که می‌دانید فرش از دو ضلع عمودی و دو ضلع افقی تشکیل شده است. اگر این ۴ ضلع به صورت عمود بر هم نباشند؛ کنارهای‌های فرش، از سمت ضلع‌های بزرگ‌تر، کج می‌شوند و حالت قوسی یا موجی به خود می‌گیرند. این در حالی است که معمولا در طرح‌های ایرانی، فرش‌های حاشیه‌ای منظم و حاوی خطوطی عمودی دارند و این تغییر شکل را به خوبی نشان می‌دهند.
دلایل زیادی وجود دارد که موجب کجی فرش می‌شوند. عمده‌ترین آنها عبارتند از:
- بروز خطای انسانی در زمان بافت فرش‌های دستی یا خرابی دستگاه بافندگی در زمان بافت فرش‌های ماشینی
- دقت پایین در زمان بافت
- چله‌کشی غیراصولی
- مسطح نبودن محل استقرار دستگاه بافندگی یا زمینی که دار قالی زمان بافت روی آن قرار داده شده است
- ناهماهنگی دستگاه یا بافندگان در زمان شانه‌زنی
- به کاربردن مواد اولیه بی‌کیفیت
- شانه‌زنی ناکافی و کم
برای انجام دارکشی استاندارد باید به چه مراکزی مراجعه کنیم؟
بهترین مرکز برای انجام دارکشی روی فرش‌های کج و دارای نقص، قالیشویی‌ها هستند. البته منظور از این جمله، قالیشویی‌های است که استادکار ماهر دارکش داشته باشد. دارکشی فرش مانند سایر خدمات مربوط به اصلاح و ترمیم فرش ها، نیاز به تخصص ویژه‌ای دارد و فردی که آن را انجام می‌دهد باید در این زمینه تجربه داشته باشد. همانطور که می‌دانید؛ فرش‌های دستبافت هم از نظر مادی و هم از نظری معنوی و تاریخی ارزش فراوانی دارند. بنابراین انجام اقدامات تکمیلی مانند رفوگری فرش و دار کشی برای رفع نواقص و ایرادات آنها کار کاملا منطقی است. بر همین اساس، بسیاری از قالیشویی‌های معتبر در کشور، خدمات ارزنده‌ای در این زمینه به مشتریان خود ارائه می‌دهند. این مراکز با سرویس‌های حرفه‌ای خود کمک می‌کنند تا فرش‌ها و قالی‌های دستبافت، مجدد احیا و قابل استفاده شوند.
این قالیشویی‌های مجاز علاوه بر خدماتی مانند ریشه بافی، رنگرزی، شیرازه دوزی و سرنخ گیری خدماتی ارزشمند دیگری مانند دارکشی را نیز به همشهریان خود ارائه می‌کنند. در این مجموعه‌ها معمولا افرادی به عنوان متخصص فعالیت دارند که سال‌ها در زمینه ارائه سرویس‌های ذکر شده تجربه کسب کرده و تبحر زیادی دارند. این افراد قادرند بدون آسیب رساندن به بافت و پرز فرش، در کوتاه‌ترین زمان ممکن، قالی‌های نفیس دستباف شما را احیا و آماده استفاده کنند. بنابراین قبل از تصمیم‌گیری در مورد فرش‌های دستبافت دارای عیوب ظاهری و کنار گذاشتن آنها، حتما با متخصصان فرش در این مراکز مشورت کنید.
انواع روش‌های دارکشی فرش
تکنیک‌های زیادی وجود دارد که استادکاران به کمک آنها می‌توانند فرش‌های ناقص را دارکشی و اصلاح کنند. برخی از مهم‌ترین روش‌های دارکشی عبارتند از:
- دارکشی پرسی
- دارکشی لولایی
- دارکشی قلاب‌کشی
- دارکشی پرسی
در این روش، هدف از دارکشی موازی کردن حاشیه‌های فرش با یکدیگر است. در این تکنیک، محور اصلی فرش کشیده می‌شود تا به حالت اولیه خود باز گردانده شود. برای ثابت نگه داشتن قالی از میخ و تخته در این روش استفاده می‌شود. دستگاهی که عمل دارکشی پرسی را انجام می‌دهد کاملا فلزی و دارای پایه‌های قابل تنظیم است. استادکار برای دارکشی پرسی باید بایستد. بنابراین پایه‌های دستگاه به گونه‌ای تعبیه شده‌اند که قابل تنظیم با قد استادکار باشند. این پایه‌های قابل تنظیم از خستگی استادکار حین انجام دارکشی جلوگیری می‌کند.
دارکشی لولایی
به غیر از این روش، روش دیگری به نام روش سنتی-کارگاهی نیز برای دارکشی وجود دارد که استفاده از آن متداول است. در این روش فرش روی الوارهایی که کنار هم چیده شده‌اند قرار گرفته و با میخ فیکس می‌شود. اصلی‌ترین اقدامی که به موجب رفع کجی در این روش می‌شود؛ کشیدن بدنه قالی است. دستگاهی که برای دارکشی سنتی-کارگاهی استفاده می‌شود متصل به دو سری الوار مانند است که عمل اصلی کشیدن توسط آنها انجام می‌شود. در این روش یکی از الوارها ثابت می‌ماند و دیگری به کمک یک لولای فلزی، حول صفحه ثابتی چرخش دارد.
دارکشی قلاب‌کشی
برای قلاب‌کشی ابتدا طول و عرض فرش اندازه‌گیری نقطه‌ای می‌شود. این کار به استادکار کمک خواهد کرد که میزان کجی و ناحیه‌ای که در آن اتفاق افتاده است را تعیین کند. در مرحله بعد، فرش‌های که سرچله دارند؛ در دسته‌های ۷ چله‌ای تقسیم‌بندی می‌شوند. سپس به یکی از روش‌های زیر دارکشی روی آنها انجام می‌شود.
در روش اول، دسته‌ها یکی در میان برگردانده شده و روی خواب فرش قرار می‌گیرند. سیخو یا همان میلگرد فلزی دستگاه دارکش، بین این دسته‌ها قرار گرفته و دسته‌ها به صورت زوج و فرد روی این سیخ گره زده می‌شوند.
اما در روش دوم، ابتدا دسته‌ها زوج و فرد گره زده شده و سپس سیخو از بین آنها عبور داده می‌شود. ارتفاع این گروه‌ها حتما باید یکسان باشد. برای تنظیم این ارتفاع استادکار انگشت خود را بین دسته‌ها قرار می‌دهد و حلقه‌ای در آن ایجاد می‌کند. این حلقه باید به حدی گشاد باشد که سیخو به راحتی از داخل آن عبور کند.
روش انجام دارکشی فرش در قالیشویی عابدینی
روش‌های ذکر شده در بالا، روش‌های ساده و سنتی انجام این کار هستند. ما در قالیشویی عابدینی روشی اختصاصی و بسیار موثری داریم که در ادامه آن را توضیح خواهیم داد. طبق نظر تکنسین‌های ارزان ترین قالیشویی تهران یعنی قالیشویی عابدینی روش کار دار کشی فرش در این مجموعه به شرح زیر است:
- ابتدا فرش بر روی یک سطح چوبی پهن می‌شود.
- سپس استادکار کمی آن را با آب مرطوب می‌کند تا حالت ارتجاعی و کشش‌پذیری فرش بیشتر شود.
- در مرحله بعد باید ابعاد واقعی و صحیح فرش مشخص شود و لبه‌هایی که دارای فرورفتگی هستند توسط چنگک‌های مخصوص، آنقدر کشیده شوند تا فرورفتگی به کلی از بین رفته و محو شود.
- برای جلوگیری از برگشت فرش به حالت اولیه، باید بلافاصله آن را به سطح چوبی زیر کار میخ کرد. این مرحله باید با سرعت انجام شود.
- پس از آن که هر چهار طرف فرش به مقدار لازم کشیده شد و کجی‌های آن از بین رفت؛ باید فرش را به مدت دو الی سه روز به همان حالت رها کرد تا مقدار کشیدگی ثابت شود.
- در مرحله آخر نیز میخ‌ها خارج می‌شود و در صورت امکان جای آنها با قلاب بافت محو می‌گردد.
دارکشی فرش در ارزان ترین قالیشویی تهران
چنانچه قصد دریافت خدمات مربوط به دارکشی قالی و فرش، ریشه دوزی فرش، رفوگری فرش ، رنگرزی فرش ، مبل شویی، شستشوی فرش و اطلاع از قیمت قالیشویی را دارید می‌توانید از طریق صفحه سفارش قالیشویی آنلاین موجود در وبسایت قالیشویی عابدینی که همان ارزان ترین قالیشویی تهران محسوب می‌شود؛ سفارش خود را برای ما ارسال کنید. کارشناسان ما در اسرع وقت پاسخگو خواهند بود و بهترین خدمات را به شما ارائه خواهند کرد.
