فرش یک نوع کفپوش الیاف مانند، حساس و ظریف است که در نگهداری از آن به خصوص در فرآیند شستشویش باید دقت زیادی لحاظ شود. از آنجایی که فرش علاوه بر زینت‌بخشی به خانه، برای احساس راحتی پا در هنگام راه‌رفتن کاربرد دارد؛ مدام دچار آلودگی و کثیفی می‌شود. گاهی این آلودگی به حدی زیاد است که روش‌های معمول شستشوی فرش در رفع آن چاره‌ساز نیستند و شما مجبور هستید که قید روش‌های خانگی مانند استفاده از دستگاه بخارشوی را زده و به سراغ روش‌های صنعتی قالیشویی بروید.
شستشوی فرش به روش عمقی را هم می‌توان در محل کارخانه و هم به وسیله دستگاه قالیشویی در منزل انجام داد. در هر صورت و به هر روشی که فرش‌ها شسته شوند؛ رعایت مراحل اصولی این کار بسیار ضروری است. در صورتی که فرش زیر نظر متخصصان بهترین قالیشویی شسته شود؛ فرقی نمی‌کند که چقدر آلوده و کثیف باشد؛ در هر حال می‌توانید نسبت به جلوگیری از آسیب‌دیدگی‌های احتمالی آن خاطر جمع باشید.
مراحل شستشوی فرش های خیلی کثیف
میزان کثیفی فرش بیش از هر چیز با تعداد دفعات شستشوی آن در سال ارتباط دارد. فرش‌هایی که در معرض آلودگی هستند و دیر به دیر شسته می‌شوند؛ ظاهر کثیف‌تری دارند و برای از بین بردن آلودگی‌ها از روی آنها نیاز به تلاش بیشتری است. بنابراین توصیه می‌کنیم که برای جلوگیری از ماندگاری آلودگی، حداقل سالی یک بار فرش‌ها را برای شستشو به قالیشویی بسپارید. کثیف بودن فرش به مدت طولانی باعث می‌شود که تار و پود آن آسیب ببیند. به طور کلی مراحل شستشوی فرش های خیلی کثیف عبارتند از:
- در مرحله اول باید تمام ذرات خوراکی خشک شده و اجسام خارجی گیر کردن در لابه‌لای تار و پود فرش را خارج کنید. در این بین باید نسبت به خروج گرد و غبار از داخل فرش نیز حساس باشید. دو روش برای انجام این کار وجود دارد. یا اینکه با استفاده از یک جاروبرقی با قدرت مکندگی بالا این کار را انجام دهید یا آرام آن را بتکانید تا از ذرات آلودگی خلاص شود. اگر نتوانید در مرحله غباروبی تمام این آلودگی‌ها و ذرات ریز را خارج کنید؛ ممکن است بعد از شستشو حتی فرش کثیف‌تر از قبل شده و حالت اولیه خود را از دست بدهد. در قالیشویی‌های معتبر از دستگاه مخصوصی که حاوی تسمه است برای تکاندن فرش استفاده می‌شود.
- بعد از غبارروبی، فرش وارد مرحله‌ای به نام تست رنگ‌دهی شده تا از عدم رنگ‌دهی آن طی مراحل آبکشی و شستشو اطمینان حاصل شود. برخی از فرش‌ها به دلیل جنس خاص الیاف‌شان بیشتر از سایر فرش‌ها رنگ پس می‌دهند. در قالیشویی‌ها برای رفع این مشکل هم چاره‌ای وجود دارد. برای انجام این تست باید یک تکه دستمال سفید را کمی نمدار کرده و روی قسمتی از فرش بکشید. اگر دستمال به هیچ وجه رنگی نشد؛ می‌توانید با خیال راحت مراحل شستشوی فرش را انجام دهید. یکی از مهم‌ترین نکاتی که در قالیشویی‌ها برای جلوگیری از رنگ‌دهی فرش‌ها رعایت می‌شود؛ شستشوی با درجه مناسبی از آب است. بهترین و سالم‌ترین آب برای شستشوی فرش ها آب ولرم است. علاوه بر این، برای جلوگیری از در هم آمیختگی رنگ‌ها باید فرش را طی مرحله خشک شدن روی سطحی شیب‌دار پهن کنید تا هم الیاف آن بهتر خشک شده و هم اگر رنگی از آنها خارج شد سریعا روی شیب سر بخورد و روی زمین بریزد.
- بعد از اطمینان از عدم رنگ‌دهی، فرش را خیس کرده و با محلول شوینده‌ای که تولید یک برند معتبر و شناخته شده است شسته و اجازه می‌دهید این محلول چند دقیقه در تماس با الیاف باشد تا هم الیاف کاملا خیس بخورند و هم آلودگی‌های عمقی در شوینده حل شوند. نکته بسیار مهمی که در اکثر قالیشویی‌ها رعایت می‌شود؛ انتخاب شوینده مناسب است. بهترین شوینده برای شستشوی فرش ها شوینده‌ای است که خاصیت قلیایی دارد. محلول‌هایی که خاصیت اسیدی دارند به الیاف فرش آسیب می‌رسانند. اصلی‌ترین تفاوت بین شستشوی معمولی و اعلا شویی(شستشوی ویژه) نیز در همین نکته نهفته است.
- بعد از این باید فرش به کمک فرچه دستی یا زیر دستگاه با الیاف برس در تماس باشد تا تمیز شود. در دستگاه‌های قالیشویی تمام اتوماتیک همزمان با شستشو، مراحل آبکشی نیز با کیفیت بالا انجام می‌شود. برای فرش‌هایی که زیاد کثیف هستند انجام دوباره این مراحل بسیار مفید است. به این شیوه شستشو در قالیشویی‌ها اعلاشویی گفته می‌شود. بعد از آبکشی نیز برای اطمینان از تمیز شدن کامل فرش به ریشه آن نگاه کنید. اگر ریشه کاملا سفید بود یعنی آلودگی از بین رفته است. اما اگر به دلیل عبور آب از رنگ فرش، ریشه‌ها تغییر رنگ داده باشند؛ آنها را یک بار به صورت جداگانه با شوینده بشویید و کامل آبگیری کنید.
- در مرحله آخر نیز باید با قرار دادن فرش در معرض حرارت غیر مستقیم الیاف آن را خشک کنید. در بسیاری از قالیشویی‌های تمام اتوماتیک این مرحله توسط کوره‌های مخصوصی انجام می‌شود که درجه حرارت آنها قابل تنظیم است و بدون آسیب‌دیدگی می‌توانند الیاف فرش را فقط تحت حرارت غیرمستقیم خشک کنند.
شما به کمک این مراحل ساده می‌توانید فرش‌های منزل خود را حتی در خانه و با هزینه‌ای کمتر بشویید. اما این نکته را فراموش نکنید که با افزایش نرخ حامل‌های انرژی هزینه ی شستشوی فرش در عید ۱۴۰۲ در خانه بسیار متفاوت‌تر از سال‌های قبل است. بنابراین بهتر است از همان اول یک قالیشویی معتبر پیدا کرده و برای عید سفارش خود را از چند روز قبل ثبت کنید.
شستشوی فرش ماشینی و دستباف
فرش‌های دستباف از نظر جنس و بافت با فرش‌های ماشینی تفاوت دارند. این مدل کفپوش‌های سنتی، زیبا اما ارزشمند در برابر هر نوع عامل خارجی، چه آب باشد و چه ماده شوینده، بسیار حساس هستند و باید با دقت بیشتر شسته شوند. نحوه صحیح شستشوی فرش های دستباف دانشی است که فقط متخصصان قالیشویی‌ها به آن مسلط هستند. بنابراین اگر فرش دستبافی دارید که از نظر مادی و معنوی برای‌تان ارزش دارد؛ حتما آن را برای شستشو به قالیشویی بسپارید. اگر نکات مراقبتی و بهداشتی لازم در خصوص این فرش‌ها رعایت نشود؛ نتیجه شستشوی اصلا آنچه انتظار دارید نخواهد شد. اگر به هر دلیلی مانند جلوگیری از افزایش هزینه‌های جاری خانوار ترجیح می‌دهید که فرش‌ها را دیر به دیر بشویید؛ حتما نکات مهم زیر را رعایت کنید:
- هر هفته ۳ بار از جاروبرقی استفاده کنید تا گرد و خاک در عمق فرش تجمع پیدا نکند.
- استفاده از روفرشی برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی و آلودگی بیش از حد فرش بسیار مفید است.
- اگر حوصله دارید؛ هر از چند گاهی فرش‌ها را با استفاده از شامپو فرش یا دستگاه بخارشو تمیز کنید.
چند راه‌کار عالی برای جلوگیری از کثیف شدن فرش‌ها
برای جلوگیری از کثیف شدن فرش‌ها چند راه‌کار وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
- هر چند وقت یک بار از غلتک پرزگیر استفاده کنید. این غلتک می‌تواند خیلی راحت پرزی که باعث کثیف نشان دادن فرش می‌شود را از بین ببرد. وجود پرز زیاد روی سطح فرش باعث می‌شود که گرد و غبار با سرعت بیشتری روی سطح فرش نشسته و آن را کثیف‌تر کند. برخی از غلتک‌ها حرفه‌ای علاوه بر جمع‌آوری پرز اضافه می‌توانند ذرات ریز غذا را نیز جمع کنند و از نفوذ آنها به داخل بافت فرش جلوگیری کنند.
- اگر زیاد به تمیزی کفپوش خانه خود اهمیت می‌دهید می‌توانید با محلول تهیه شده از آب اکسیژنه، سرکه سفید، مایع ظرفشویی و آب ولرم هر چند وقت یک بار فرش‌ها را تمیز کنید. این ترکیب در اکثر مواقع می‌تواند فرش‌های ماشینی را به خوبی تمیز کند؛ اما برای فرش‌های دستباف و حساس استفاده از آن به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. برای این قالی‌‌ها بهتر است از همان شامپو فرش‌های صنعتی استفاده کنید.
- جوش شیرین نیز ماده بسیار خوبی برای درخشان کردن و از بین بردن بوی بد است. کافیست که هر چند هفته یک بار مقداری جوش شیرین را روی سطح فرش ریخته و بعد از چند ساعت آن را جارو کنید.
- هر زمان که لکه‌ای روی فرش ایجاد شد سریعا اقدام به تمیز کردنش کنید. لکه‌ها قبل از اینکه خشک و کهنه شوند راحت‌تر تمیز می‌شوند.
